DSİ YERALTI SULARI TÜZÜĞÜ

Kuyu Ruhsatı

Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 20.7.1961, No : 5/1465
Dayandığı Kanunun Tarihi :16.12.1960, No :167
Yayımladığı R. Gazetenin Tarihi : 8.8.1961, No :10875
Yayımladığı Düsturun Tertibi : 4, Cildi:1, S. 2975

Tüzüğün maksadı:

Madde 1-167 sayılı Yeraltı Suları hakkındaki Kanunun tatbikatı, aynı kanunun 20 nci
maddesi gereğince hazırlanan bu tüzük hükümlerine göre yürütülür.


İşletme sahaları:

Madde 2 - Yeraltı suyu işletme sahalarının sınırları ve karakteristikleri Devlet Su İşleri
(DSİ) Genel Müdürlüğünce tâyin ve tespit edildikçe, gerekli Bakanlar Kurulu Kararı
alınmak üzere keyfiyet Bayındırlık Bakanlığına intikal ettirilir. Çıkacak karara göre Yeraltı
Suyu İşletme Sahaları" DSI tarafından Resmi Gazete ile ve ayrıca mahallerinde çıkan
gazetelerle, gazete çıkmayan yerlerde de mutat vasıtalarla ilân olunur.

EI ile açılan kuyular :

Madde 3 - a) Satıh alüvyonları içinde kazma, kürek, varyoz ve baramin gibi el kazısı
aletleri ile kazılan her derinlikteki kuyularla, ilk su tabakası içinde en çok 10 metre derinliğe
kadar, en çok 100 milimetre çapında boru çakılarak açılan kuyular, el ile açılan kuyu
sayılır.

b) EI ile açılan kuyulardan en çok faydalı ihtiyaca yetecek kadar su çekilebilir. Yeraltı suyu
deposu bu ihtiyacı karşılayamayacak durumda ise, deponun normal verimi kadar su
alınması gereklidir.

c) Artezyen sahalarda el ile açılan kuyular teknik yönetmelikte belirtildiği şekilde tercih ve
teçhiz edilir. Artezyen yapan kuyulardan faydalı ihtiyaçtan fazla su alınmasını önleyecek
tarzda ilgilinin gerekli bütün tedbirleri alması ve bu hususta DSİ ce yapılacak tavsiyeleri
yerine getirmesi mecburidir.

Belge alınması gerekli kuyular :

Madde 4 - a) Belge alınarak açılacak kuyu derinlikleri DSI tarafından bölge bölge tespit
edilerek Bakanlar Kurulunun tasvibinden sonra ilân olunur.

b) Yeraltı suyu araştırmaları ilerledikçe yeraltı suyu deposunun korunması bakımından
zaruret hasıl olursa, (a) fıkrasında tespit ve ilân olunan derinlikler yer yer değiştirilir ve
Bakanlar Kurulunun tasvibi alınmak suretiyle yeni kuyu derinlikleri ilân olunur.




Kuyu, tünel ve galeri belgesi :

Madde 5 - 3 üncü maddeye göre, elle çalışan veya 4 üncü madde hükümlerince tespit ve
ilân edilecek derinliklerden daha az derin olan kuyular hariç, su temini maksadı ile
açılacak her çeşit kuyularla, ufki ve meyilli her türlü tünel ve galeriler için arama, kullanma,
ıslâh ve tadil belgesi alınması mecburidir.

Belge için müracaat :

Madde 6 - a) Belge almak için önce en yakın DSİ Teşkilatına müracaatla veya en yakın
mülkiye âmiri vasıtasıyla, belge isteme formu temin edilir. Bu form eksiksiz ve doğru
olarak doldurulur.

Belge isteme formuna :

1- DSİ tarafından hiç etüt edilmemiş sahalar için, teknik yönetmelikte belirtildiği hususları
haiz hidrojeolojik veya jeofizik rapor icabediyorsa her ikisi. harita, konuya göre hazırlanmış
plân ve projelerden üçer takım eklenir.

2- DSİ tarafından hidrojeolojik veya jeofizik etüdü yapılmış olan sahalar için yalnız teknik
yönetmelikte belirtilen hususları haiz işler yerini gösteren harita ve krokilerle projelerden
üçer takım eklenir.

3- İlân edilmiş yeraltı suyu işletme sahaları için, teknik yönetmelikte belirtilen hususları
haiz işin yerini gösteren krokiler ile projelerden üçer takım eklenir.

Form ve ekleri mahallin bağlı bulunduğu DSİ teşkilâtına verilir veya en yakın mülkiye âmiri
vasıtası ile bu teşkilâta gönderilir.

b) Belge almak için müracaat eden kimsenin sırasını, DSI Teşkilâtına veya en yakın
mülkiye amirine başvurduğu tarih belli eder.

DSİ nin belge isteyen kimseye cevap vereceği bir aylık sürenin başlangıcı, dilekçe ve
yukarıda sözü edilen eklerinin DSİ teşkilâtına resmen ulaştığı tarihtir.

Belge talebinde bulunan kimseye, isteği üzerine müracaat tarihini gösteren bir makbuz
verilir.

c) Aynı etüd sahası dahilinde birden fazla kuyu açmak isteyen kimse, bu hususu bölge
isteme formundan belirtir. Eğer aynı sahada bilâhare ilâve bir kuyu daha açmak isterse,
yeni belge isteme formuna, yalnız kroki ve projeleri ekleyecek ve ilk belgesinin tarih ve
numarasını belirtecektir.


Etüd ve proje yapmaya veya kuyu açmaya yetkili kimseler :

Madde 7 - a) Belge alınması gerekli hallerde, yeraltı suyunun araştırılması ve temini
maksadıyla yapılacak her türlü arama, kullanma, ıslâh ve tadil işleri için bu sahalarda
yetkili jeolog, hidrojeolog ve mühendisler tarafından konuya göre teknik yönetmelikte belirtildiği şekilde hidrojeolojik etüd raporu veya tatbik projesi hazırlanması ve tatbikinden
önce bunların ilgili DSI teşkilâtına tasdik ettirilmesi mecburidir. Bu gibi rapor ve projelerin
tekniğine ve teknik yönetmeliğine uygun ve doğru olarak hazırlanmasından yukarıda adı
geçen fen elemanları mesuldür.

b) Tasdikli projeler ve hidrojeolojik raporlar, teknik yönetmeliğe uygun olarak, kuyu, tünel
veya galeri açma işlerinde yetişmiş yetkili bir jeolog, hidrojeolog veya mühendisin
mesuliyet ve nezareti altında tatbik edilir.

c) Belgesini ve tasdikli projesine uygun olarak açılacak kuyu, tünel ve galerilerle meydana
getirilecek tesis, ıslâh ve tadil işleri ehliyetli sondör, kuyucu, galerici ve tünelciler
tarafından yapılır.

Belge, rapor ve proje işleri :

Madde 8 - a) Yeraltı suyu arama, kullanma, ıslan ve tadil belgesi almak üzere 6 ncı
maddeye göre yapılan müracaatlar yetkili DSI teşkilâtınca tetkik edilerek belge verilmek
veya gerekli hidrojeolojik etüd raporu ve tatbik projeleri tasdik veya red edilmek suretiyle,
müracaat tarihinden itibaren bir ay içerisinde cevaplandırılır. Belge verilmediği veya rapor
ve projeler kabul olunmadığı takdirde, sebepleri verilen cevapta açıkca belirtilir.

b) Yeraltı suyu arama, kullanma, ıslâh ve tadil belgeleri için özel formlar hazırlanır ve
bunların ne suretle kullanılacağı teknik yönetmelikte belirtilir.

c) Açılacak her kuyu için ayrı belge verilir. Belge, ait olduğu kuyuya mahsustur, başka bir
kuyu için kullanılamaz. Belge, üzerinde adı ve soyadı yazılı kimseye aittir, başkalarına
devredilemez.

Yeterlik Belgesi :

Madde 9 - a) Belge alınması gerekli yeraltı suyu işleri, konuya göre sondör, kuyucu,
galerici ve tünelci gibi ehliyetli kimseler tarafından yapılır. Bu gibi kimselerin yeraltı suyu
işlerinde çalışabilmeleri için yetkili DSİ teşkilâtına müracaatla imtihan olmaları ve yeterlik
belgesi almaları mecburidir.

b) Yeterlik belgesi almak isteyenler için, her yıl 1 Ocak ile 31 Mart tarihleri arasında DS!
Genel Müdürlüğünce merkezde veya lüzumlu görülecek bölge müdürlüklerinde, teknik
yönetmelikte müfredatı gösterilen yeterlik imtihanları açılır. İmtihanların günleri ve yerleri
imtihandan 30 gün önce DSİ ce ilân olunur.

c) İmtihana girebilmek için isteklinin Türk vatandaşı olması, en az ilk okulu bitirmesi sağlık
durumunun bu kabîl işlerde çalışmaya elverişli olması ve meslekinde yeteri kadar
tecrübesi bulunması şarttır. Bu vasıfları haiz olanlar, bunları gösteren vesikalarla birlikte,
ilân edilen tarihlerde, DSİ teşkilâtına baş vururlar.

d) Yeterlik belgeleri, birinci ve ikinci sınıf olmak üzere, iki türlüdür.

Belge istediği dalda en az dört yıl çalışan ve imtihanda başarı gösterenlere ikinci sınıf
ehliyet verilir. Bu gibi kimseler yeterlik belgesi aldıkları sahalarda, yetkili teknik elemanların nezaret ve mesuliyeti altında iş görürler.

Belge istediği dalda başarı göstererek en az yedi yıl çalışmış olanlara, DSİ ce açılacak
imtihanlarda muvaffak olmak şartıyla, birinci sınıf yeterlik belgesi verilir. Bu gibi kimseler,
yeterlik belgesi aldıkları sahalarda, yetkili teknik elemanların mesuliyeti altında, teknik
yönetmelikte gösterildiği şekilde, gerekli tecrit ve teçhiz işleriyle pompa tecrübelerini de
yapabilirler.

e) Yeterlik belgesi alan kimseler kanunlara, tüzüğe ve teknik yönetmeliklere uygun olarak
iş yapmak, kayıtları doğru tutmak, formları eksiksiz ve doğru doldurmak ve istenen bilgileri
yetkililere zamanında vermek mecburiyetindedirler. Bu hususlara riayet etmeyenlere DSl
ce birinci defasında ihtar verilir. İkinci defasında altı ay müddetle yeterlik belgeleri geri
alınır. Üçüncü defasında ise yeterlîk belgeleri bir daha geri verilmemek üzere iptal edilir.
Yukarıda açıklanan hükümler gereğince, İdare tarafından , Tüzüğün bu madde
kapsamına giren “sondör,kuyucu,galerici ve tünelci” gibi DSİ Genel Müdürlüğü tarafından
belge verilen kişilerin mevzuata aykırı davranması halinde belli şartlarda “yeterlilik
belgelerinin geri alınabilmesine “ cevaz verilmektedir.

Belgelerin kontrolü :

Madde 10 - Belge sahipleri kontrol maksadı ile talep vukuunda belgelerini yetkili DSI
elemanlarına göstermeye mecburdurlar.

Yeraltı suyu ile ilgili işlerin kontrolü :

Madde 11- DSİ yeraltı suyu aranması, kullanılması, işletilmesi ve tesislerin ıslâh ve tadil
edilmesi işlerinin verilen belgelere, teknik yönetmeliklere uygun olarak yapılıp
yapılmadığını her an kontrol yetkisine sahiptir. Kontrol sonunda bu şartlara riayet
edilmediği görülürse, durum DSI ce bir zabıtla tespit edilir ve belli bir müddet içinde gerekli
tedbirleri alması belge sahibine yazı ile bildirilir. Belge sahibi verilen müddet içinde belge
ve yönetmeliğe göre istenen tedbirleri almak mecburiyetindedir. Aksi takdirde keyfiyet DSI
ce hazırlanmış zabıtla birlikte ilgili sulh mahkemesine intikal ettirilerek 167 sayılı kanunun
18 inci maddesine göre hareket edilir.

Yeraltı suyu deposunun kontrolü

Madde 12 - İlân edilmiş yeraltı suyu işletme sahaları içinde veya dışında, kanunun 8 nci
maddesine göre tespit ve ilân edilen derinliklerden daha derin olan kuyuların adedi, yerleri,
derinlikleri ve diğer vasıflarıyla bunlardan çekilecek su miktarı, DSİ ce tâyin ve tespit
edilerek belgeler üzerinde gösterilir. Yeraltı suyu deposunu tükenmeden, emniyetli sınır
içinde, işletme maksadıyla yapılan rasat ve araştırmalara göre, gerektikçe kuyulardan
çekilecek emniyetli su miktarı azaltılıp çoğaltılabilir. Bu takdirde durum yetkili DSI
teşkilâtınca belge sahiplerine yazı ile bildirilir ve verilen belgeler üzerinde gerekli tashihler

yapılır. Aynı zamanda arazi veya kuyu sahiplerinin evvelce tespit edilen faydalı ihtiyaç
miktarı da, yeraltı suyu deposu kapasitesindeki değişikliğe uygun olarak yeniden ayarlanır.
Arazi veya kuyu sahipleri kuyulardan bu şekilde yeniden tespit edilip kendilerine yazı ile
bildirilen veya belgelerine işlenen emniyetli su miktarından fazla su çekmezler.



Bilgi verilmesi :

Madde 13 - Arama, kullanma, ıslâh ve tadil maksadıyla;

a) Kuyu, tünel ve galerilerin meydana getirilmesi ve tasdikli etüd raporu ve projelerin
tatbikatı ile ilgili her türlü bilgi ve doneler ile, DSİ ce gerekli görülen diğer malûmat, mesul
mühendis, jeolog veya hidrojeolog tarafından teknik yönetmelikte belirtildiği şekilde ve
yazılı olarak, belgeyi veren DSİ teşkilâtına bildirilir. Bu gibi bilgilerin hakikate
uygunluğundan ve eksiksiz olarak DSİI ye verilmemesinden, tatbikata nezaret eden jeolog
hidrojeolog veya mühendis mesuldur.

b) Kuyuların işletilmesi ile ilgili bilgiler talep vukuunda kuyu sahiplerince teknik
yönetmelikte belirtilen esaslar dahilinde ilgili DSI teşkilâtına verilir.

Yeraltı suyu ve tesislerinin korunması :

Madde 14 - a) Gerek arama, ve kullanma, gerekse ıslâh ve tadil ameliyeleri esnasında
yerüstü suyunun veya kullanmaya elverişli olmayan bozuk kaliteli ve pis suların, kuyu veya
kaynağa karışması; kuyu içerisinde kötü kaliteli su veren tabakalardaki suyun, iyi kaliteli su
tabakalarına karıştırılmaması; yeraltı suyunun kullanılması esnasında kuyu başlarının ve
sulama sahasının sazlık ve bataklık hale getirilmemesi; yeraltı suyunun boşa
akıtılmaması; toprak vasıflarına uygun sulama yapılmasına ve tuzlanmalar sebebiyet
verilmemesi; civardaki her türlü yapı ve tesislere zarar verilmemesi için lüzumlu tedbirler
ve koruma şekilleri etüd raporlarında ve projeler üzerinde gösterilecek, tatbikat bunlara ve
teknik yönetmelikte yazılı esaslara göre yapılacaktır. Yukarıda açıklandığı veçhile etüd
raporlarının ve tasdikli projeler üzerinde gerekli tedbirlerle koruma şekillerinin
gösterilmesine rağmen yeraltı suyu tesislerinin meydana getirilmesi sırasında gerekli
tedbirlerin alınmamasından tatbikatı yaptıran jeolog, hidrojeolog veya mühendis
sorumludur.

Yeraltı suyu tesislerinin kullanılması sırasında teknik yönetmelikte belirtildiği şekilde
yukarıda zikredilen koruyucu tedbirlerin alınmamasından ve bu tedbirlere riayet
olunmamasından da belge sahipleri mesuldür.

b) Kullanma esnasında (a) fıkrasında adı geçen korunma tedbirleri herhangi bir sebeple
yetersiz bir hal alırsa, acil ve tehlikeli hallerde mümkün olan önleyici geçici tedbirler kuyu
veya arazi sahipleri, yahutta işletmeciler tarafından derhal alınır ve durum 15 gün içinde
yazılı veya sözlü olarak ilgili DSİ teşkilâtına bildirilir. Âcil ve tehlikeli olmayan hallerde ise
islâh belgesi alınmak üzere bir ay içinde DSİ teşkilatına müracaat olunur.

Her iki hâlde de, teknik yönetmeliğe göre yetkili teknik elemanlara hazırlattırılacak islâh ve
tadil projeleri tasdik ettirilerek belge alınmak suretiyle, yetkili fen elemanlarının nezaretinde
teknik yönetmeliğe uygun olarak gerekli islâh ve tadil işleri, belge sahipleri tarafından
yaptırılır.


c) (a) ve (b) fıkralarında yazılı hususlara riayet etmeyenler hakkında duruma göre Geneli
hükümler veya Kanunun 18 nci maddesi hükümleri uygulanır.

Faydalı ihtiyaç :

Madde 15 - Yeraltı suyunu kullanacak arazi veya kuyu sahibinin veyahutta işletilmelerinin
faydalı su ihtiyacı; sırasıyla içme, temizlik, belediye hizmetleri, hayvan sulaması, zirai
sulama ve maden ve sanayi suyu, sportif ve benzeri tesislerin faydalı kullanış miktarı göz
önünde bulundurularak, tahsis edilecek maksada göre ilgili bakanlıkların mütalâası
alınmak suretiyle, DSİ ce tespit edilir. Faydalı ihtiyaç için ayrılacak su miktarı hiç bir zaman
yeraltı suyu deposunun emniyetli veriminden daha yüksek olamaz.


Komşu hakkı :

Madde 16 - a) Arazisinde faydalı ihtiyaçlarına yetecek kadar su bulunmayan veya hiç su
bulunmayan veya bu suyu elde etmesi için fahiş masraf yapmağa mecbur kalan bir kimse,
komşu arazide işletilmekte olan bir yeraltı suyu mevcut ise, bu suyun arazi sahibinin
faydalı ihtiyaçlarına yeter miktarından fazlasının kendi faydalı ihtiyaçlarını karşılayacak
kısmını isteyebilir. Bu takdirde, suya muhtaç olan komşunun önce kullanma belgesi
alması; arazisinde su bulunan mal sahibinin bu kullanış için uğrayacağı bütün zararları
tazmini, ayrıca tesis masraflarının amorti edilmemiş kısmına ve işletme masraflarına,
kullandığı su miktarı nisbetinde, iştirak etmesi şarttır.

b) Komşu arazide, mal sahibinin faydalı ihtiyacından fazla verimli bir kuyu bulunmakta,
fakat bu kuyunun veriminin tamamından istifade edilecek şekilde bir işletme yapılmamakta
ise, suya ihtiyacı olan diğer komşu, gerekli belgeleri almak ve bu yeni işletmeyi mümkün
kılacak bütün formalite ve masrafları şahsen yapmak şartı ile, kuyu suyunun mal sahibi
tarafından kullanılmayan kısmından, faydalanmak isteyebilir. Bu takdirde, istekli
komşunun, mal sahibinin bu yüzden düçâr olacağı bütün zarar ve ziyanı tazmin etmesi,
mal sahibinin evvelce yapmış olduğu tesis masrafları ile ilgili haklarını tanıması, yine mal
sahibinin almakta olduğu suyu aynen alabilmesi ve hissesine düşen yeni işletme
masraflarını evvela yaptığı işletme masraflarını geçmemesini kabul etmesi şarttır.

Yeni işletme masrafları evvelce işletme masraflarından daha az ise komşular masraf
tutarını, aldıkları su nispetinde paylaşırlar.

c) Yukarıda (a) ve (b) fıkralarında yazılı kuyu verimlerinde ve faydalı ihtiyaç miktarında
taraflar arasında ihtilâf olursa, DSI ye başvurmaları halinde, gerekli masraflar müracaat
sahiplerinden alınmak şartı ile, kuyu verimi ve faydalı ihtiyaç, usulüne göre DSİ ce tespit
ve tâyin olunur.

Madde 17-Bu tüzük Resmi Gazete ile yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Madde 18 - Bu tüzük hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütülür.

 

---

 

Bize Sorun




       1759       

---

Su Etüdü

 Profesyonel bir iş yapmak, doğru yer tespit etmek, kafi miktarda su çıkartmak en uygun ortamı oluşturmak için buradayız.

Detaylı İncele

 

Kuyu Bakımı

 Sondaj kuyuları jeolojik yapıya bağlı olarak (kil-silt oranının yüksek oluşu vb.) temizlenmeye ihtiyaç duyarlar.

Detaylı İncele

 

DSİ Yeraltı Suları Tüzüğü

Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 20.7.1961, No : 5/1465
Dayandığı Kanunun Tarihi :16.12.1960, No :167

Detaylı İncele

---

Fotoğraflar